پسوریازیس چه بیماری است و چگونه تشخیص داده درمان میشود؟

پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است که نام آن از کلمه ای یونانی به معنی «خارش» گرفته شده است. در این بیماری ناحیه ای از پوست ملتهب شده و به صورت برجسته قرمز و خارش دار در می آید و روی آن نیز پوسته های نقره ای رنگ دیده می شود. پوست سر، آرنج ها و پشت بدن بیشتر گرفتار می شوند.

گاهی شدت پسوریازیس آنقدر خفیف است که بیمار اصلاً از ابتلا به آن آگاه نیست. از سوی دیگر گاهی این بیماری آنقدر شدید می شود که نواحی گسترده ای از بدن را می پوشاند. خوشبختانه پزشکان قادرند حتی شدیدترین موارد را نیز تحت کنترل درآورند.

بیماری پسوریازیس مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی شود ولی در افرادی که یکی از افراد خانواده شان به این بیماری مبتلا هستند بیشتر بروز می کند. شیوع این بیماری 2-1 درصد کل جمعیت می باشد، بنابراین در ایران حداقل 600 هزار نفر به این بیماری مبتلا می باشند.

انواع پسوریازیس

پسوریازیس انواع مختلفی دارد و با توجه به محل بروز علائم و درصد شیوع آن، در دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود :

پسوریازیس ولگاریس یا پسوریازیس پلاکی

این نوع بیماری، شایع‌ترین نوع پسوریازیس به شمار می‌رود. در این بیماری لکه‌های قرمز و خشک روی پوست دیده می‌شود که با بزرگ‌تر شدن به مرور تبدیل به یک ضایعه فلسی نقره‌ای می‌گردند. گاهی بعد از بهبود خشکی، لکه‌های خون در زیر لایه‌های سلولی دیده می‌شود. ضایعات پوستی ممکن است دردآور یا با خارش همراه باشند. تعداد آن‌ها نیز در سرتاسر بدن متغیر است و در هر قسمتی از بدن ظاهر می‌شوند، حتی درون دستگاه تناسلی و بافت نرم درون دهان.

پسوریازیس ناخن

این دسته از بیماری در بخش کوچکی از ناخن دست یا ناخن پا ظاهر می‌گردد. در این شرایط، رشد ناخن غیر عادی شده و ناخن تغییر رنگ می‌دهد و در مواقع حاد ناخن ضخیم شده و فرم آن از بین می‌رود.

پسوریازیس خالدار یا پسوریازیس قطره‌ای

این بیماری در کودکان و نوجوانان ظاهر می‌شود و دلیل اصلی آن عفونت باکتریایی مانند «عفونت استرپتوکوکی گلو» است. در اثر این عفونت تکه‌های خشک پوست در سراسر بدن تشکیل می‌شود و اغلب بعد از مدتی از بین می‌رود. لکه‌های کوچک و شبیه به قطره آب بر روی بدن، دست، پا و کف سر به وجود می‌آید. ضایعات توسط پوسته نازکی پوشانده می‌شوند و به ضخیمی پلاک‌ها نیستند.

پسوریازیس معکوس (صدف پوستی)

این بیماری در بخش‌هایی از پوست بدن به وجود می‌آید که پر چین و چروک باشد. پلاک‌های قرمز، صاف و خارش‌آور در ناحیه‌هایی مانند زیر بغل، کشاله ران، باسن، زیر سینه و نواحی اطراف دستگاه تناسلی ظاهر می‌شوند. پوست ملتهب این قسمت با تعریق و اصطحکاک وضعیت وخیم‌تری پیدا می‌کند. عفونت قارچی از عوامل به وجود آورنده این نوع پسوریازیس است.

پسوریازیس پوست سر

اگر پسوریازیس در پوست سر به وجود آید، ممکن است منجر به ضایعات روی صورت، گوش و خط رویش مو هم بشود. به همین دلیل در این حالت عواقبی مانند گسترش پسوریازیس و ریزش مو دور از ذهن نیست

پسوریازیس پوسته‌ای

نوع نادری از این بیماری است که در سطح وسیع یا حتی کوچک با التهاب بسیار شدید روی دست، پا و انگشتان ظاهر می‌شود. سرعت توسعه این بیماری زیاد است در این وضعیت علاوه بر ضایعات پوستی تارها یا پودرهای حاوی مایع نیز درون پوست دیده می‌شود. تب، لرز، خارش شدید و اسهال در این نوع از بیماری شایع است.

پسوریازیس اریترودرمیک

این نوع از بیماری احتمال شیوع کمتری دارد و می‌تواند تمام سطح بدن را با پوسته‌های قرمز بپوشاند که همراه با خارش و سوزش شدید است.

پسوریازیس مفصلی یا آرتریت پسوریاتیک

این بیماری علاوه بر التهاب و پوسته پوسته شدن پوست، باعث تورم و درد مفاصل می‌شود. گاهی فقط درد مفاصل علائم بروز داده شده است و گاهی نیز با تغییر در ظاهر ناخن‌ها همراه است. نشانه‌های پسوریازیس مفصلی از حالت متوسط تا شدید متغیر است و می‌تواند هر کدام از مفاصل بدن را درگیر کند. همچنین ممکن است موجب سفتی و آسیب جدی مفاصل شود و در شرایط مزمن به تغییر شکل دائمی مفاصل منجر گردد.

علت بروز بیماری پسوریازیس

علت پسوریازیس به طور کامل مشخص نشده است؛ اما به نظر می‌رسد که با سیستم ایمنی بدن، سلول‌های و دیگر گلبول‌های سفید خون به نام نوتروفیل‌ها در ارتباط است. سلول‌های T به طور معمول از بدن در برابر عوامل خارجی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها دفاع می‌کنند. اما گاهی همین سلول‌های به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند و آن‌ها را آلوده می‌کنند.

سلول‌های بیش از حد فعال ، باعث افزایش تولید سلول‌های پوست، سلول‌های بیشتر و سایر سلول‌های سفید خون، به خصوص نوتروفیل‌ها می‌شوند. این عوامل باعث قرمزی پوست و ضایعات پوستی می‌شوند. رگ‌های خونی موجود در مناطق آسیب‌دیده پسوریازیس باعث ایجاد قرمزی در این ضایعات پوستی می‌شوند.

این فرآیند تبدیل به یک چرخه مداوم می‌شود که در آن سلول‌های پوستی جدید به سرعت در حال حرکت به سمت لایه خارجی پوست هستند. این اتفاق ممکن است طی روزها یا هفته‌ها به طول انجامد.

شیوع پسوریازیس چه میزان است؟

طبق آمار به دست آمده از وزارت بهداشت آمریکا حدود ۷.۵ میلیون نفر از مردم آمریکا به این بیماری مبتلا هستند. همه‌ گروه‌های سنی از کودکان تا سالمندان ممکن است به آن مبتلا شوند. همچنین این بیماری هم در زنان و هم در مردان دیده می‌شود

عواملی که سبب بروز پسوریازیس می‌شود

بیماری پسوریازیس به علت اختلال در سیستم ایمنی آغاز می‌شود. سیستم ایمنی از بدن شما در مقابل عفونت و بیماری محافظت می‌کند.

زمانی‌که شما به پسوریازیس مبتلا می‌شوید، سلول‌های T (نوعی گلبول سفید خون) به اشتباه به سلول‌های پوستی شما حمله می‌کنند. این اتفاق باعث می‌شود سلول‌های پوست به سرعت تولید و روی هم جمع و متورم شوند.

اغلب مبتلایان در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی به این بیماری دچار می‌شوند. بیماری پوستی پسوریازیس مسری نیست و از طریق تماس فیزیکی به افراد دیگر منتقل نمی‌شود. با وجود این، پسوریازیس می‌تواند یک بیماری ژنتیکی و ارثی باشد. همچنین این بیماری به بخش‌های دیگر بدن شما منتشر نمی‌شود.

چگونه بیماری پسوریازیس تشخیص داده می‌شود؟

شخیص پسوریازیس ممکن است به علت شباهتش با دیگر بیماری‌های پوستی، مانند اگزما ، سخت باشد. اگر فکر می‌کنید به این بیماری مبتلا شده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما معمولا با بررسی علائم و یک معاینه فیزیکی ساده، این بیماری را تشخیص می‌دهد.

پزشک همچنین ممکن است برای کمک به تشخیص این بیماری، از پوست شما نمونه‌برداری کند و آن را برای بررسی بیشتر در اختیار آزمایشگاه قرار دهد. در صورت نیاز، ممکن است او از شما بخواهد به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

درمان بیماری پسوریازیس

• اگر مشکوک به ابتلا به یکی از انواع بیماری پسوریازیس هستید، فورا به پزشک مراجعه کنید. تشخیص بیماری پسوریازیس با بررسی دقیق پوست انجام می‌شود و در صورت تشخیص، بخشی از پوست تحت آزمایش میکروسکوپی قرار می‌گیرد.
• همان‌طور که گفته شد در درمان پسوریازیس هدف اصلی کاهش رشد سلولی است. این بیماری به طور صد در صد درمان نمی‌شود ولی می‌توان علائم آن را به میزان زیادی کنترل کرد. درمان هم با مشورت و مراجعه پزشک صورت می‌گیرد و داروها هم به صورت موضعی و هم به صورت خوراکی در برنامه گنجانده می‌شود. انتخاب نوع درمان و البته اندازه نیاز به دارو با توجه به سن فرد و وضعیت بیماری تعیین می‌شود.
• یکی از ساده‌ترین راه‌های درمان بیماری پسوریازیس استفاده از کرم‌های مرطوب کننده است. البته که در موارد حاد این محصولات تأثیری ندارند ولی در پسوریازیس خفیف می‌تواند از خشکی، فلسی شدن و ترک پوست جلوگیری کند. در موارد شدیدتر برای درمان‌های موضعی از کرم و پمادهای حاوی ترکیبات نفتی از جمله دیررانول، تزارتون و ترکیبات ویتامین دی مانند کلسپتریول، کلسیتریول یا تاکالسیتول استفاده می‌شود. همچنین پماد حاوی ترکیب کورتیکواستروئید نیز در برنامه درمانی قرار می‌گیرد.
• برای درمان پسوریازیس سر از لوسیون‌های مخصوص استفاده می‌شود که حاوی اسید سالیسیلیک، زغال، گوگرد و کورتیکواستروئید هستند. شامپوهای ضد شوره و ضد ریزش مو و ویتامین دی نیز می‌توانند برای درمان پوست کف سر نقش مؤثری باشند.
• فتوتراپی یا استفاده از اشعه ماورای بنفش برای درمان پسوریازیس در مراکز تخصصی پوست انجام می‌شود. گفته شده نور طبیعی خورشید نیز برای درمان مفید است. در واقع این اشعه آنچه باعث رشد سریع سلولی می‌شود را از بین می‌برد.
• در موارد شدید و پیشرفته بیماری پسوریازیس از داروهای خود ایمنی استفاده می‌شود.

چند راهکار خانگی برای درمان پسوریازیس

در کنار درمان‌های دارویی می‌توان با رعایت برخی نکات ساده درمان را تسریع بخشید. البته این موارد به تنهایی باعث درمان نمی‌شوند ولی می‌توانند کمک کننده باشند. این نکات عبارتند از:

حمام کردن روزانه

دوش گرفتن به آرامش پوست ملتهب کمک می‌کند و سلول‌های خشک شده روی سطح پوست را می‌شوید. از صابون‌های خشک و عطری که چربی پوست را از بین می‌برند، استفاده نکنید. توصیه می‌شود در استحمام از آب ولرم به جای آب داغ استفاده کنید. همچنین می‌توانید ازخواص روغن‌های گیاهی طبیعی برای نرم کردن و رطوبت رسانی به پوست بهره‌مند شوید.

مرطوب کننده‌ها

بعد از حمام از لوسیون‌های ضد حساسیتوانواع کرم‌های مرطوب کننده استفاده کنید. فراموش نکنید که در فصل‌های سرد و خشک باید بیشتر مراقب پوست خود باشید. بهتر است برای جلوگیری از حساسیت احتمالی از هرگونه محصولات عطری دوری کنید.

نور طبیعی خورشید

قرار گرفتن زیر نور آفتاب به میزان کم، می‌تواند باعث تسکین پوست شود اما استفاده از کرم ضد آفتاب را فراموش نکنید.

کاهش وزن

رسیدن به وزن متناسب می‌تواند باعث بهبود در تاثیرگذاری روش‌های درمان شود.

استفاده از مکمل‌های غذایی

داروها و ویتامین‌ها در روند بهبود تأثیرگذار هستند. روغن ماهی،امگا ۳،ویتامین دی، شیر سویاو آلوئه ورا نیز باعث بهبود بروز علائم می‌شوند.

رژیم غذایی سالم

از فست فود، گوشت قرمز، مواد غذایی فرآوری شده و چربی‌های اشباع شده دوری کنید و به دنبال تغذیه سالم باشید. پروتئین‌های خالصی مانند مواد غذایی حاوی اسید چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون، میگو، تخم کتان و سویا مفید هستند

حفظ آرامش و دوری از استرس

همان‌طور که گفته شد، استرس و اضطراب از عوامل بروز بیماری پسوریازیس است و می‌تواند باعث وخیم شدن اوضاع شود. آرامش را به زندگی خود بازگردانید و به دنبال یوگا ومدیتیشن بروید.

سیگار ممنوع

این مورد نیز مانند مورد قبلی از عوامل تحریک بیماری به شمار می‌رود. اگر به بیماری پسوریازیس مبتلا هستید، به هیچ وجه به سراغ سیگار نروید.

• پسوریازیس چیست؟
  تاریخ انتشار : 1393-09-13تاریخ بروز رسانی : 1400-07-05


• پسوریازیس سر و نکاتی که باید بدانید
  تاریخ انتشار : 1401-03-14تاریخ بروز رسانی : 1402-02-05