بیماری گال چگونه ايجاد می شود؟

عامل ايجاد كننده گال كه «هيره» ناميده مي شود، موجود بسيار كوچكي است كه از حداقل 2500 سال قبل تاكنون باعث آلودگي انسان ها شده است.

تخمين زده مي شود كه سالانه بيش از 300 ميليون نفر در سرتاسر جهان به اين بيماري مبتلا مي شوند. بيماري جرب مي تواند هر كس را از هر نژاد و يا هر سني مبتلا كند و ارتباطي با بهداشت فردي شخص مبتلا ندارد. آما انچه كه اميدوار كننده است اين است كه امروزه با بهبود روش هاي شناسايي و درمان گال در صورت مراجعه سريع به پزشك، مشكلات ناشي از اين بيماري، كوتاه مدت و موقت خواهند بود.

گال چگونه ايجاد مي شود؟

هيره موجود ميكروسكوپي كوچكي است كه به زحمت با چشم ديده مي شود. اين موجود بسيار كوچك، داراي هشت پا و بدني گرد است و با نقب زدن در پوست انسان باعث ايجاد واكنش آلرژيك (حساسيتي) مي شود. خارش شديدي كه در پي اين واكنش به وجود مي آيد، اغلب به قدري ناراحت كننده است كه مانع خواب مبتلايان در تمام طول شب مي گردد.

فرد مبتلا تقريباً در تمام موارد، بيماري خود را به دنبال تماس نزديك با فرد بيمار ديگر يا وسايل آلوده گرفته است. فرد مزبور ممكن است كودك، دوست و يا عضو ديگري از خانواده باشد. متخصصان پوست كه تقريباً هر روز با بيماران مبتلا به جرب سر و كار دارند، خاطر نشان مي كنند كه اين بيماري تنها مخصوص خانواده هاي كم درآمد يا كودكاني كه به وضع آن ها توجهي نمي شود و يا افرادي كه به بهداشت فردي خود اهميت نمي دهند نبوده و درواقع هيچ كس از ابتلاي به آن در امان نيست.

هيره هاي ماده، به گرمي و بوي بدن ميزبان جديد جلب مي شوند و با نقب زدن در پوست فرد تخمگذاري كرده و موادي از خود ترشح مي كنند كه باعث ايجاد حساسيت مي شود. هنگامي كه لاروها سر از تخم بيرون مي آورند به طرف سطح پوست حركت كرده و در فرورفتگي هاي سطحي پوست جاي مي گيرند تا به هيره بالغ تبديل شوند. از هنگامي كه فرد آلوده مي شود تا وقتي كه مشكل خارش پيدا مي كند ممكن است يك ماه طول بكشد.

علائم و نشانه‌های بیماری گال

علائم و نشانه‌های بیماری گال عبارت‌اند از:

1. خارش، که معمولا به صورت شدید بوده و در شب‌ها افزایش می‌یابد.
2. سوراخ و شیارهای باریک روی پوست که از دانه‌ها یا برجستگی‌های کوچک ایجاد شده‌اند.

ناهمواری‌ها یا سوراخ‌ها، معمولا در قسمت چین‌های پوست ایجاد می‌‎شوند. اگرچه تقریبا تمام قسمت‌های بدن می‌توانند درگیر این عارضه شوند، اما در بزرگسالان و کودکان در سنین بالاتر، این بیماری بیشتر در قسمت‌های زیر دیده می‌شود:

• میان انگشتان
• زیر بغل
• دور کمر
• قسمت داخلی مچ دست
• قسمت داخلی آرنج
• کف پا
• دور سینه
• اطراف ناحیه تناسلی مردان
• روی باسن
• روی زانوها

در نوزادان و کودکان در سنین پایین، قسمت‌های رایج بدن برای ظهور این بیماری عبارت‌اند از:

• پوست سر
• کف دست
• کف پا

در صورتی که در گذشته، سابقه ابتلا به این عارضه را داشته باشید، پس از قرار گرفتن در معرض آن، علائم و نشانه‌ها در طول چند روز در بدن شما آشکار خواهند شد؛ اما اگر تاکنون به این بیماری مبتلا نشده‌ باشید، در صورتی قرار گرفتن در معرض آن، ممکن است تا شش هفته طول بکشد تا علائم بیماری در بدن شما ظهور پیدا کند. دقت داشته باشید که حتی در صورتی که علائم هنوز در بدن شما پدیدار نشده باشد، همچنان می‌توانید این بیماری را به شخص دیگری منتقل کنید.

آیا گال مسری است؟ چگونه در فرد ایجاد می‌شود؟

گال به‌شدت مسری است و تماس مستقیم پوستی از راه‌های انتقال آن به‌شمار می‌رود. انگل‌های عامل گال نسبت به محیط خود بسیار حساس هستند. دربیشتر شرایط، انگل‌ها ۲۴ تا ۳۶ ساعت در بدن میزبان باقی می‌مانند. تماس پوستی مستقیم فرد مبتلا با فردی دیگر باعث انتقال گال می‌شود. احتمال انتقال گال تا حدی می‌تواند ازطریق دست دادن با فرد مبتلا، استفاده از ملحفه‌ی آلوده به این انگل و حتی تماس لباس با لباس فردی مبتلا ایجاد بشود. تماس جنسی هم راهی برای انتقال گال است. بسیاری از موارد انتقال گال ازطریق رابطه‌ی جنسی صورت می‌گیرد و خیلی‌ها تصور می‌کنند که گال یکی از انواع بیماری های مقاربتی است. راه‌های دیگری هم برای انتقال گال وجود دارد. برای مثال، وقتی مادری فرزندش را در آغوش می‌گیرد، احتمال سرایت گال وجود دارد. در مدرسه، تماس‌هایی که فرد با سایرین برقرار می‌کند، در سطحی نیست که موجب سرایت گال بشود.

سگ و گربه می‌توانند ناقل گال باشند؟

حیوانات هم می‌توانند به گال دچار بشوند، اما ازآنجاکه انگل حیوانی با انسانی متفاوت است، سگ و گربه و… نمی‌توانند این بیماری را به انسان منتقل کنند. گال یا جَرَب در سگ‌ها هم دیده می‌شود. وقتی انگل از سگ و گربه‌ها به پوست انسان منتقل می‌شود، فقط اندکی خارش به‌وجود می‌آید و گال به انسان سرایت نمی‌کند. گال در حیوانات مانند انسان‌ها نیست و آن‌قدر ادامه پیدا نمی‌کند تا نیاز به درمان به‌وجود بیاید.

شیوه‌ی تشخیص بیماری گال چگونه است؟

گال همراه با حساسیت های پوستی و خارش‌های شدید و بی‌وقفه به‌ویژه در طول شب است. برای تشخیص این بیماری، پزشکان با آزمایش‌هایی به وجود انگل روی پوست پی می‌برند. با پوشاندن پوست با لایه‌ای از روغن‌ها معدنی و برداشتن لایه‌ای نازک از روی پوست، امکان معاینه‌ی پوست ازنظر وجود انگل‌ها، تخم انگل‌ها و سایر ذرات ریز بیماری‌زا وجود خواهد داشت. این فرایند معاینه دشوار است و کشف تونل‌هایی که انگل‌ها روی پوست ایجاد می‌کنند و تمییز دادن آنها از خراشیدگی‌ها کمی سخت است. بنابراین، گاهی‌اوقات، معاینه تعداد ۱۵ تونل یا حتی بیشتر فقط منجر به کشف یکی دو انگل یا تخم انگل می‌شود.

اغلب برای تشخیص گال نیازی به آزمایش برداشتن لایه‌ای از پوست، مشابه آنچه گفته شد، نیست. این موضوع برای زمانی صادق است که نشانه‌های جسمانی گال به‌وضوح دیده بشود. در مواردی هم که تشخیص سخت و دشوار است، از آزمایش‌هایی نظیر واکنش زنجیرهٔ پلیمراز (PCR) استفاده می‌شود. استفاده از این آزمایش چندان رایج نیست. این تکنیک ابزاری آسان برای تکثیر یک قطعه خاص از DNA است و برای اهدافی همچون تشخیص و نظارت بر بیماری‌ها و مطالعه‌ی عملکرد بخشی خاص از DNA استفاده می‌شود.

روش دیگر شناسایی و تشخیص بیماری گال هم نمونه‌برداری از پوست است. این کار زمانی انجام می‌گیرد که پزشک به سایر مشکلات پوستی مشکوک باشد.

درمان بیماری گال

درمان‌های خانگی و گزینه‌های مختلف درمان برای افراد عادی و باردار چیست؟

درمان‌های خانگی یا داروهایی که بدون نسخه در داروخانه‌ها وجود دارند، کمکی به درمان بیماری گال نمی‌کنند. برای درمان باید حتما به پزشک مراجعه کنید. ضمن اینکه مصرف آنتی بیوتیک هم در این‌باره بی‌اثر است زیرا مشکل ناشی از انگل است. موارد زیر می‌تواند در روند درمان مفید واقع بشود:

استفاده از کرِم انگل‌کُش مثل پرمترین (permethrin) در شب‌ها مفید است. باید از این کرم‌ها برای نواحی زیر گردن به پایین استفاده کرد و بعد از اتمام شب، در صبحگاه، آنها را از روی پوست شست. کرم پرمترین در همه‌ی افراد، جز نوزادان زیر دو ماه، مورداستفاده قرار می‌گیرد و دوره‌ی مصرف آن معمولا ۱ هفته است. پرمترین، بی‌خطرترین درمان برای گال به‌شمار می‌رود.
کرم لیندان (lindane) هم برای درمان این بیماری مفید است. مصرف ۳۰ گرم از لوسیون ۱ درصد آن برای اعضای گردن به پایین به‌مدت ۸ ساعت مفید واقع می‌شود. مصرف این کرم روی پوست می‌تواند همراه با تشنج باشد. درنتیجه اگر پوست مرطوب یا حساس باشد (مثلا فرد بیماری پوستی داشته باشد یا پوستش خیس و همراه با جوش باشد) نباید از این کرم استفاده بشود. زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند، افراد مسن، افراد دچار زخم‌های پوستی، کودکان زیر ۲ سال و کسانی که وزن‌شان کمتر از ۱۱۰ پوند (هر پوند معادل ۴۵۳ گرم) نباید از این کرم استفاده کنند. این کرم نوعی درمان درجه‌یک نیست و تنها در صورتی تجویز می‌شود که سایر روش‌های درمان مؤثر واقع نشده باشند. موارد زیادی از بیماران هم نسبت به کرم لیندان، از خود مقاومت نشان می‌دهند.

سایر گزینه‌های درمانی برای گال چیست؟

۱. ایوِرمِکتین

ایوِرمِکتین که با نام تجاری استرومکتول شناخته می‌شود، برای درمان انگل مفید است. هر چند که این دارو به‌تأیید سازمان غذا و دارو نرسیده است، اما برای درمان انگل مفید واقع می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها آمریکا، مصرف ۲۰۰ میکروگرم از این دارو را به‌ازای هر کیلو از وزن بدن توصیه می‌کند. این میزان دوز مصرفی باید تا ۲ هفته بعد هم تکرار بشود. مصرف داروهای خوراکی معمولا آسان‌تر از کرم و پماد است، اما مصرف ایورمکتین به‌شکل خوراکی بیشتر خطر مسمویت‌های جانبی دارد. ضمن اینکه عوارض جانبی آن از پرمترین بیشتر است و برتری خاصی هم نسبت به آن ندارد. ایورمکتین خوراکی تنها زمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد که سایر درمان‌های موضعی مفید نبوده‌اند یا بیمار قادر به پذیرش آنها نبوده است.

۲. لوسیون کروتوماتیتون ۱۰ درصد و کرم ۱۰ درصد (کراتون)

لوسیون کروتوماتیتون ۱۰ درصد و کرم ۱۰ درصد (کراتون) نیز داروی دیگری برای درمان گال است که مصرف آن چندان مؤثر گزارش نمی‌شود و برای مصرف بزرگ‌سالان تجویز می‌شود.

۳. سولفور وازلین

سولفور وازلین هم یکی از قدیمی‌ترین داروها برای گال است که در قالب پماد و کرم مورداستفاده قرار می‌گیرد. این دارو هم به‌تأیید سازمان غذا و داوری آمریکا نرسیده است. ضمنا از این دارو تنها زمانی باید استفاده بشود که سایر داروها نظیر ایورمکتین، پرمترین و لیندان برای بیمار قابل‌تحمل و پذیرش نباشند. مصرف سولفور وازلین برای زنان باردار و نوزادان منعی ندارد.

۴. برخی از آنتی‌هسیتامین‌ها

برخی از آنتی‌هسیتامین‌ها مانند دیفن‌هیدرامین هم برای کاهش میزان خارش مفید هستند. گاهی‌اوقات برای کاهش و کنترل خارش‌ها در دوره‌ای کوتاه، استروئید به‌شکل خوراکی یا موضعی تجویز می‌شود.

ملحفه‌ها و روتختی‌ها بیمار باید شسته و تمیز بشود. انگل‌ها خارج از بدن بیمار زیاد عمر نمی‌کنند، به‌همین‌خاطر نیازی به شستن تمام لباس‌ها و پاک‌سازی فرش و سایر اسباب نیست.
ارتباطات جنسی و تماس پوستی شدید با فردی که در خانواده به گال مبتلا شده باید قطع بشود.
به خارش افتادن بدن بعد از ابتلا به گال کمی طول می‌کشد؛ به‌همین‌خاطر چند روز طول می‌کشد تا درمان‌هایی که برای بهبود صورت می‌گیرند، اثرات خود را نشان بدهند. بعد از یکی دو هفته درمان کاملا جواب خواهد داد. درغیر‌این‌صورت شاید تشخیص پزشک درباره‌ی گال اشتباه بوده است و پای بیماری دیگری در میان است.
تشخیص گال کمی دشوار و در برخی موارد گمراه‌کننده است، زیرا علائم پوستی آن بی‌شباهت به جوش یا گزیدگی حشرات نیست. فرد مبتلا ممکن است با خود فکر کند که دچار جوش یا گزیدگی حشرات شده است. اما با گذشت چند هفته، علائم بیشتر و شدیدتر می‌شوند و مشخص می‌شود که مشکل جدی‌تر از گزیدگی و… است.
با خاراندن پوست احتمال رشد باکتری‌هایی نظیر استافیلوکوکوس اورئوس (Staphyloco) و استرپتوکوک (Streptococcus) که از قبل هم روی پوست وجود دارند، بیشتر می‌شود.

• علل و درمان خشکی پوست
  تاریخ انتشار : 1398-08-09تاریخ بروز رسانی : 1400-11-21


• روشهای درمان زخم دیابتی کدامند؟
  تاریخ انتشار : 1400-07-13تاریخ بروز رسانی : 1400-07-14


• پسوریازیس سر و نکاتی که باید بدانید
  تاریخ انتشار : 1401-03-14تاریخ بروز رسانی : 1402-02-05


• روزاسه چیست؟
  تاریخ انتشار : 1393-09-26تاریخ بروز رسانی : 1400-06-12


• درماتیت آتوپیک یا اگزمای شیرخوارگی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-06-16تاریخ بروز رسانی : 1402-01-30