پوست به چه دلایلی دچار خارش شده و چگونه درمان میشود؟

پوست به عنوان مانعی برای محافظت از داخل بدن عمل می کند با سلول های ویژه سیستم ایمنی که می تواند بدن و پوست را از ویروس ها، باکتری ها و دیگر تهدیدات پنهان محافظت کند. اگر سلول های پوست هر نوع ماده مشکوک را تشخیص دهند، یک واکنش ایجاد می کنند که باعث التهاب ناحیه می شود. متخصصان پزشکی به این التهاب به عنوان درماتیت اشاره می کنند که می تواند منجر به خارش شود. خارش پوست، حس ناخوشایندی در پوست است که شما را به خراشیدن و خاراندن پوست خود تحریک می‌کند. خارش پوست از علائم مشخصه بسیاری از بیماری‌های پوستی و از نشانه‌های غیر معمول برخی از بیماری‌های سیستمیک است.

این خارش ممکن است موضعی یا عمومی باشد و می‌تواند به عنوان یک بیماری حاد یا مزمن رخ ‌دهد. خارش پوست یک احساس تحریک‌کننده و غیرقابل‌کنترل است. دلایل احتمالی خارش می‌تواند شامل انواع بیماری‌های پوستی خارش‌دار باشد. اگر علت آن واضح نیست، باید برای خارش به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علت اصلی را پیدا کند و درمان‌هایی برای تسکین ارائه دهد. اگر قبل از بروز مشکلات اصلی، پزشک، خارش بدن فرد را به عنوان یک نشانه اصلی شناسایی کند، می‌تواند مشکلات جدیتری را تشخیص دهد و سریع درمان را شروع کند. در ادامه دلایل ایجاد خارش پوست و روشهای درمانی آن معرفی میشود.

علائم خارش پوست

گاهی ممکن است نواحی کوچکی از بدن مانند بازو و یا پاها دچار خارش شوند و گاهی کل بدن درگیر میشود. ممکن است خارش پوست هیچگونه تغییر قابل ‌توجهی را در پوست ایجاد نکند. خاراندن بیشتر پوست می‌ تواند باعث خارش بیشتر پوست شود.

دلایل خارش پوست

• مصرف برخی داروها
• داروهای ضد قارچ
• آنتی‌بیوتیک‌ها (به ویژه مواردی که پایه سولفونامیدی دارند).
• مسکن‌های از بین برنده درد
• داروهای ضد انعقاد خون
• واکنش آلرژیک

قرمزی و ناراحتی پوستی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدنتان نسبت به آلرژن‌های پوست واکنش نشان بدهد. واکنش‌های آلرژیک شدید و ناگهانی می‌توانند باعث بروز تورم و تنگی نفس شوند؛ به همین دلیل نیاز به رسیدگی فوری دارند. خارش و تاولی که چند دقیقه تا چند ساعت پس از تماس با آلرژن‌ها در بدن ایجاد می‌شود، علائم واکنش آلرژیک هستند.

درماتوگرافی

اگر بعد از خاراندن آرام بدن، رد باریک برجسته و قرمز رنگی روی پوست باقی بماند که محو شدن آن ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد، ممکن است فرد مبتلا به بیماری درماتوگرافی باشد. هنوز علت دقیق این بیماری مشخص نیست؛ اما پزشکان می‌گویند اضطراب، عفونت‌ها، مواد آلرژی‌زا یا داروهایی مثل پنی‌سیلین می‌تواند علت بروز این مشکل باشد. درماتوگرافی یک مشکل پوستی جدی است که بر اثر آن پوست به تماس حساس می‌شود و هیستامین زیادی تولید می‌کند.

گال

بیماری گال یک بیماری پوستی مسری همراه با خارش شدید است که این خارش، جوش‌های ریز قرمزرنگی را در پوست ایجاد می‌کند. اين بيماری شايعترين بیماری پوستی خارش‌دار در جهان است و به نام‌های گال، جرب یا Scabies هم شناخته می‌شود. عامل ايجاد كننده گال كه «هيره» ناميده می‌شود، بعد از ورود به بدن فرد در پوست زندگی می‌کند و زیر پوست برای خود سوراخ‌ها و کانال‌های زیرپوستی را ایجاد می‌کند.

آلرژی غذایی

این نوع از انواع بیماری‌های پوستی خارش‌دار یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. مراقبت‌های فوری ممکن است لازم باشد. زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شما به مواد رایج موجود در غذاها یا نوشیدنی‌ها واکنش نامناسبی نشان دهد. علائم از خفیف تا شدید است و شامل عطسه، خارش چشم، تورم، بثورات پوستی، کهیر، گرفتگی معده، حالت تهوع، استفراغ و مشکل تنفس است. بسته به پاسخ سیستم ایمنی بدن شما، علائم ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت پس از مصرف غذایی رخ دهد که باعث واکنش آلرژیک شود. غذاهای محرک آلرژی عبارتند از: شیر گاو، تخم مرغ، بادام زمینی، ماهی، صدف، آجیل درخت، گندم و سویا

کاندیدا

معمولاً در چین‌های پوستی (زیر بغل، باسن، زیر پستان، بین انگشتان دست و پا) ایجاد می‌شود. با خارش، سوزش و سوختگی بثورات قرمز با ظاهر مرطوب و پوسته خشک در لبه‌های بثورات شروع می‌شود. با تاول و جوش‌هایی که ممکن است به باکتری آلوده شوند، به ترک پوست و درد منجر می‌شود.

درماتیت آتوپیک یا اگزما

در این اختلال، لکه‌های خشک، پوسته پوسته یا بثورات برآمده را روی پوست خود می‌بینید. علت اگزما هنوز روشن نیست؛ اما معمولاً خارش پوست‌ در اگزما شدید است. کودکانی که در خانواده‌ی خود سابقه‌ی آسم یا حساسیت (آلرژی) دارند، بیشتر ممکن است به اگزما دچار شوند. حساسیت‌های غذایی خاص و خاراندن پوست، اگزما را بدتر می‌کند.

درماتیت تماسی

این بثورات خارش‌ دار ناشی از واکنش به چیزی است که در تماس با پوست است. تشخیص علت ایجاد این بثورات گاهی نیازمند بررسی فراوان است. فلزات موجود در جواهر، لوازم آرایشی و بهداشتی و محصولات پاک‌کننده‌ای که استفاده می‌کنید، ممکن است علت درماتیت تماسی باشند. پیچک سمی نیز نوعی درماتیت تماسی را ایجاد می‌کند. برای درمان درماتیت تماسی باید از چیزهایی که فکر می‌کنید علت ایجاد آن است، بپرهیزد.

خشکی پوست

اگر پوستتان خشک باشد، با خارش متوجه خشکی آن می‌شوید. خشکی پوست ، به ویژه، در فصل زمستان و در مکان‌هایی که هوا خشک است، بدتر می‌شود. این مشکل با افزایش سن، شایع‌تر می‌شود.

پسوریازیس

در این بیماری، بدن شما سلول‌های پوستی را بیش ‌از اندازه تولید می‌کند. این سلول‌ها در لکه ‌های التهابی خارش‌ دار روی سطح پوست جمع می‌شوند. پسوریازیس نتیجه‌ی فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی است.

بیماری کلیوی

بیماری‌های کلیه هم می‌توانند علائم خود را روی سطح پوست بروز دهد و در موارد شدید موجب خارش پوست شوند. کلیه‌ ها مواد و عناصر خطرناک و سمی را در درون سیستم بدن تصفیه می‌کنند. اگر در اثر بیماری کلیه این عمل به‌ درستی انجام نگیرد، متابولیت‌هایی ساخته می‌شود که در سطح پوست جمع شده و موجب خارش آن می‌شود. این نوع از خارش سطح وسیعی از پوست را در برمی‌گیرد و خارش بدن در شب به بالاترین حالت خود می‌رسد.

بیماری نخاعی

ظاهر شدن خارش مداوم وسط کمر (بدون جوش یا دانه) می‌تواند نشانه‌ی نوروپاتی، نشانه‌ای از عصبانیت باشد. قبل از ارائه درمان، پزشکان ابتدا بیماری نخاعی را به عنوان یک علت، شناسایی می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که بیماری ستون فقرات، چه به علت سن یا آسیب، می‌تواند بر عصب فشار وارد کند و آن را خراب کند که باعث احساس خارش در پوست می‌شود. خارش‌های نوروپاتی ممکن است در یک سمت بدن و یا هر دو طرف رخ دهد؛ اما اگر خراش تسکین نداشته باشد، هشداری بزرگ است.

آبله‌مرغان و زونا

یکی دیگر از رایجترین دلیل خارش بدن آبله‌ مرغان و زونا است. هنگام ابتلا به این بیماری احساس سوزش، خارش و درد موضعی قبل از بروز تاول‌ها به سراغ شما می‌آید. در آبله‌ مرغان یا زونا با جوش‌هایی قرمزرنگ و پر از مایع مواجه هستیم و بسیار خارش دارد و تمام قسمت‌های بدن را در برمی‌گیرد.

سیروز کبدی

سیروز کبدیهم یکی دیگر از دلایل خارش بدن است.

لنفوم

از 5 تا 30 درصد لنفومها مانند هوجکین و غیر هوجکین می تواند خارش داشته باشد. خارش با تحریک یا بدون تحریک، می‌تواند اولین علامت بیماری هوجکین باشد که احتمالاً ناشی از سیتوکین ها، مولکول‌های سیگنال سلولی است که موجب التهاب در پاسخ به عفونت می‌شود. اگر پزشک شما به لنفوم شک کند، ممکن است اشعه ایکس تجویز کند تا بیماری را از بین ببرد. اگر این بیماری تشخیص داده شد، خارش پس از شروع شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی به زودی متوقف خواهد شد.

راش پوستی

راش پوستی یا بثورات پوستی به حالت خاصی گفته می‌شود که مانند برآمدگی‌های قرمز رنگ در نقاط مختلف پوست ایجاد می‌شود و خصوصیت بارز آن ایجاد خارش شدید است. بعضی مواقع نیز حالت ملتهب یا پوسته ‌پوسته شده را ایجاد می‌کند.

سرخک

علائم بیماری سرخک شامل تب، گلودرد، قرمزی پوست، آبریزش بینی، خارش و از دست دادن اشتها و سرفه است. سه تا پنج روز بعد از ظهور اولین علائم، قرمزی پوست در نواحی صورت و بدن مشهود می‌شود.

کهیر

تاول‌های برجسته و خارش‌آوری که بعد از تماس با مواد حساسیت ‌زا روی پوست ایجاد می‌شوند، کهیر هستند. شکل کهیر می‌تواند گرد و کوچک، حلقه‌ای یا به اشکال نامشخص باشد. قرمزی، برافروختگی و دردناک بودن پوست در هنگام لمس کردن آن از نشانه‌های کهیر هستند.

چه زمانی خارش بدن خطرناک است؟

به‌طورمعمول نمی‌توان مدت زمان دقیقی را برای ادامه یافتن مشکل خارش پوست تعیین کرد و این مشکل ممکن است بین ۲ روز تا ۱۰ سال ادامه داشته و باعث آزار فرد شود. اگر مدت زمان خارش بیشتر از چهار تا شش هفته طول کشید، باید به یک پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب را شروع کند؛ حتی در بعضی از موارد نباید درباره خارش‌ها بی تفاوت باشید؛ چون ممکن است سلامت عمومی بدنتان را با تهدید جدی مواجه کند. اگر خارش در سنین بالای ۶۰ سال اتفاق بیفتد می‌تواند نشانگر مسائل و بیماری‌های داخلی مانند نارسایی‌های کلیه، تومور‌های داخلی، نارسایی‌های کبدی و موارد مهم دیگری باشد. خارشی که با ضایعه پوستی همراه نیست، می‌تواند بیانگر مشکلات داخلی احتمالی باشد؛ بنابراین این گونه خارش‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و باید به طور حتم جدی گرفته شوند.

درمان خارش بدن

تشخیص و درمان علت زمینه‌ای خارش، مؤثرترین راه درمان آن است. کمپرس سرد و حمام سرد ممکن است به تسکین خارش کمک کند. ایجاد یک محیط سرد در خانه و محل کار نیز مؤثر است. استعمال لوسیون خنک کننده حاوی کالامین، پراموکسین یا منتول و کافور نیز مفید است.

درمان موضعی

• بی حس کننده‌ها
• ضد خارش‌ها
• عوامل خنک کننده
• کورتیکواستروئیدها
• نرم کننده‌ها

فتوتراپی

• اشعه ماورای بنفش B، باند پهن و یا باند باریک
• اشعه ماورای بنفش A1

درمان سیستمیک

• آنتی هیستامین‌ها
• کورتیکواستروئیدها
• داروهای آنتاگونیست گیرنده‌های مخدر

روش‌های دیگر

• طب سوزنی
• کرم کپسایسین
• تحریک الکتریکی ترنسکوتنئووس

روشهای تشخیص علت خارش پوست

در تشخیص علت بروز خارش، پزشک به معاینه فیزیکی و سوابق پزشکی می‌پردازد. اگر تشخیص داده شود که بیماری، علت بروز خارش است، تست‌های زیر از سوی پزشک درخواست خواهد شد:

• آزمایش خون به منظور بررسی مواردی مانند کم خونی
• تست‌های تیروئید، کبد و کلیه
• اشعه ایکس از قفسه سینه: این تست می‌تواند بزرگ شدن غدد لنفاوی را نشان دهند، موردی که می‌تواند با خارش همراه باشد.

زمان مراجعه به پزشک

در موارد زیر به پزشک مراجعه نمایید:

• نا معلوم بودن علت خارش
• شدید بودن خارش
• علائم همراه با خارش.

مراجعه به پزشک برای تشخیص به‌ویژه زمانی حائز اهمیت است که علت خارش مشخص نباشد؛ چراکه برخی علل به وجود آورنده خارش خطرناک و در عین حال قابل درمان است.

پیشگیری از خارش پوست

از دیگر اقداماتی که در منزل و به منظور کنترل و بهبود خارش می‌توان انجام داد، عبارت است از:

• شناسایی عوامل مؤثر در بروز خارش
• مرطوب نگه‌داشتن پوست
• استفاده از کرم‌ها و لوسیون ها و خنک نگه داشتن پوست
• خودداری از خاراندن پوست تا حد امکان
• دوری از استرس
• مصرف داروهای آلرژی

• رابطه خارش پوست سر و ریزش مو
  تاریخ انتشار : 1400-11-11تاریخ بروز رسانی : 1400-11-13


• علائم آلرژی و حساسیت پوستی به بدلیجات
  تاریخ انتشار : 1401-05-10تاریخ بروز رسانی : 1402-01-31


• روشهای پیشگیری و درمان انواع ضایعات پوستی
  تاریخ انتشار : 1402-10-24تاریخ بروز رسانی : 1402-11-04


• توده های چربی یا لیپوم زیر پوست چه هستند و آیا نیاز به درمان دارند؟
  تاریخ انتشار : 1401-06-19تاریخ بروز رسانی : 1402-01-30


• درمان کراتوز پیلاریس یا پوست مرغی
  تاریخ انتشار : 1401-01-11تاریخ بروز رسانی : 1402-02-07